มีคำเปรียบเทียบว่าความทรงจำก็เหมือนกล้ามเนื้อ ถ้าไม่ได้รับการฝึกฝนบ่อยๆ ก็จะไม่แหลมคม และสุดท้าย มันก็จะไม่พัฒนาหรือบางครั้งถึงกับถดถอยได้ทีเดียว นี่คือเคล็ดลับง่ายๆ เพื่อให้คุณได้เพิ่มพลังแห่งความจำให้แข็งแกร่งคมชัด
ถ้ารู้สึกว่าลืมอะไรได้ง่ายๆ ทั้งที่อายุก็ยังไม่มากมายอะไรเลย เราอยากบอกว่า ได้เวลายกระดับความสามารถด้านการจดจำของคุณแล้ว ลองทำตามคำแนะนำง่ายๆ เหล่านี้ดู
เคล็ดลับกับชื่อคน
เคยไหม คุยกับคนหน้าใหม่ แล้วเผลอแป๊บเดียวก็จำไม่ได้แล้วว่าเขาชื่ออะไร ด้วยคำสามคำง่ายๆ ได้แก่ มอง ฟัง และเชื่อมโยง แค่นี้คุณจะจำทุกอย่างได้ชัดเจนมากขึ้น แรกสุดเลย ให้คุณมองหน้าเขาระหว่างที่รับฟังเขาแนะนำตัว พูดชื่อออกมา แล้วเชื่อมโยงชื่อนั้นเข้ากับสิ่งแรกที่คุณนึกออก เช่น เขาบอกว่าชื่อ จอย คุณอาจคิดว่า เหมือนจอยเพื่อนฉันตอนมหาวิทยาลัยเลย ชื่อส้ม หน้าตาเธอเปรี้ยวดีนะ สมชื่อส้มเลย เป็นต้น ด้วยเคล็ดลับง่ายๆ แค่นี้ คุณจะจดจำคนได้แม่นยำมากขึ้น
จดจำเป็นภาพ
สังเกตไหมว่าเวลาดูหนัง เราจะจดจำเรื่องราวได้ง่ายและแม่นกว่าที่อ่านจากหนังสือ ซึ่งมีลักษณะเป็นตัวอักษรยาวเป็นพรืด เพราะจิตจะเชื่อมโยงสิ่งต่างๆ ให้เป็นภาพหรือแผนที่ การทำ Mind Maps ถือเป็นเรื่องฉลาด แล้วคุณก็นึกคำสำคัญเอาไว้คำหนึ่ง คำที่เมื่อนึกถึงจะเชื่อมเป็นภาพออกมาได้ชัดเจน ลองจดจำทุกอย่างเป็นภาพ แล้วค่อยโยงไปที่เรื่องราวแต่ละเรื่องจะง่ายกว่าจำเป็นตัวอักษรนะ
ออกกำลังกายเป็นประจำ
การออกกำลังช่วยเรื่องการทำงานของสมองส่วน hippocampus ซึ่งทำหน้าที่สื่อสารได้ งานวิจัยของสหรัฐฯ พบว่า การทำงานของสมองส่วนนี้ สัมพันธ์กับช่วงอายุ ยิ่งอายุมาก การทำงานก็จะเสื่อมถอยลง จนเสี่ยงต่อภาวะความจำเสื่อม แต่จากการทดลอง ก็พบว่าชายสูงอายุที่เดินเป็นประจำ สัปดาห์ละ 3 – 4 ครั้ง ครั้งละ 40 นาทีเป็นอย่างน้อย มีแนวโน้มที่สมองส่วน hippocampus จะทำงานได้ดีกว่าคนที่ไม่ได้ออกกำลัง จริงๆ แล้ว ถ้าได้วิ่งวันละ 40 นาที จะเป็นเรื่องที่ดีมาก แต่ถ้าเพิ่งเริ่มต้น แค่เดินก็น่าจะมากพอ
อ่านออกเสียงดังๆ
การอ่านออกเสียงก็เหมือนเป็นการฝึกเทคนิคการจดจำของสมองไปด้วย เพราะเวลาเราอ่านทุกอย่างผ่านทางสายตา มันจะส่งตรงเข้าสู่สมอง แต่ถ้าเราอ่านออกเสียง หูจะช่วยจดจำ ทำให้สมองได้รับข้อมูลจากทั้งสองด้าน เมื่อปากขยับ สมองก็ทำงานไปด้วยเช่นกัน งานวิจัยจากญี่ปุ่นค้นพบว่า การอ่านหนังสือดังๆ เป็นประจำจะช่วยสร้างแรงกระตุ้น ทำให้จดจำได้ดี และช่วยกระตุ้นสมองในหลากหลายพื้นที่ได้ด้วย การเล่นหมากรุก หมากฮอส หรือโซโดกุ ก็ช่วยฝึกและลับสมองได้ดีเช่นเดียวกัน เพราะเมื่อสมองได้คิด ก็จะจำได้มากขึ้น
นอนพัก ผ่อนคลาย อย่าเครียด
ความเครียดจะทำให้สมองตื่นตัว และสับสนวุ่นวาย จนตั้งสติไม่ได้ สังเกตไหม เวลาเครียด แม้แต่ข้อมูลเล็กๆ น้อยๆ เราก็ลืมได้อย่างง่ายดาย เพราะเราไม่มีสมาธิ นอกจากนี้ การนอนหลับพักผ่อนให้เหมาะสมเพียงพอ ก็ช่วยเรื่องความจำได้ดีเช่นเดียวกัน ลองสังเกตดู เวลาที่เราท่องหนังสือก่อนนอน แล้วนอนหลับ เมื่อตื่นมา สมองจะปลอดโปร่งและจดจำได้แม่น ตรงกันข้าม ถ้าหากว่านอนน้อย สมองก็จะไม่ชัดเจน เลือนราง ไม่แจ่มชัด และถ้าหากว่าคุณนอนหลับลึกจนถึงขั้นจดจำความฝันได้อย่างชัดเจนล่ะก็ นั่นหมายความว่าสมองของคุณสามารถประมวลผลข้อมูลได้ดีมากทีเดียว
ใช้ประสาทสัมผัสทั้งห้าช่วย
ถ้าอยากจดจำให้ได้แม่นๆ ก็จงใช้ทุกประสาทสัมผัส ทั้งตา หู จมูก ปาก และผิวหนัง รับประทาน รับฟัง มองเห็น จับต้อง สัมผัส ลงมือทำจริง คนบางคนสามารถจดจำข้อมูลได้ดีจากการรับฟังหรือมองเห็นภาพ ในขณะที่บางคนจะจำได้ดีกว่าถ้าได้ลงมือทำจริงๆ ถ้าอยากจำได้ ก็อย่าแค่ฟังหรืออ่านเฉยๆ แต่ต้องลงมือทำจริงๆ หรือต้องไปพิสูจน์ให้แน่ชัดว่ามันคืออะไรกันแน่ การใช้ประสาทสัมผัสช่วยจะทำให้คุณจดจำได้แม่นยำมากขึ้นอย่างแน่นอน
กินอาหารที่มีโอเมก้าสาม
โอเมก้าสามหาได้จากปลา ไข่ เมล็ดแฟล็กซ์ วอลนัท เป็นต้น สารชนิดนี้เป็นน้ำมันที่ดี จะช่วยพัฒนาสมอง ทำให้จดจำได้มากขึ้น และช่วยเรื่องกระบวนการความจำได้ด้วย ปลาที่เหมาะสมได้แก่ ปลาแซลมอน ปลาทูน่า ปลาซาร์ดีน รับประทานทุกๆ สัปดาห์ ส่วนสิ่งที่ไม่ดีต่อความจำเลยคือ น้ำตาล และแอลกอฮอล์ สังเกตถ้าวันไหนดื่มแอลกอฮอล์มากๆ คุณมักจะจดจำอะไรไม่ได้ สมองพร่าเลือน
น่ารู้ : สมองมีน้ำอยู่ถึง 85 เปอร์เซ็นต์ น้ำจึงจำเป็นต่อสมองและความทรงจำ ถ้าอยากจำได้แม่น ดื่มน้ำสะอาดเป็นประจำวันละ 6 – 8 แก้วเป็นอย่างน้อย หรือหากอายุมากแล้ว ควรรับประทานอาหารเสริมสำหรับผู้สูงอายุเพิ่มเติมเพื่อให้ได้รับสารอาหารครบถ้วน อย่าลืมว่าสารอาหารทุกชนิดมีความจำเป็นต่อการทำงานของสมองและความจำ
ถ้ารู้สึกว่าลืมอะไรได้ง่ายๆ ทั้งที่อายุก็ยังไม่มากมายอะไรเลย เราอยากบอกว่า ได้เวลายกระดับความสามารถด้านการจดจำของคุณแล้ว ลองทำตามคำแนะนำง่ายๆ เหล่านี้ดู
เคล็ดลับกับชื่อคน
เคยไหม คุยกับคนหน้าใหม่ แล้วเผลอแป๊บเดียวก็จำไม่ได้แล้วว่าเขาชื่ออะไร ด้วยคำสามคำง่ายๆ ได้แก่ มอง ฟัง และเชื่อมโยง แค่นี้คุณจะจำทุกอย่างได้ชัดเจนมากขึ้น แรกสุดเลย ให้คุณมองหน้าเขาระหว่างที่รับฟังเขาแนะนำตัว พูดชื่อออกมา แล้วเชื่อมโยงชื่อนั้นเข้ากับสิ่งแรกที่คุณนึกออก เช่น เขาบอกว่าชื่อ จอย คุณอาจคิดว่า เหมือนจอยเพื่อนฉันตอนมหาวิทยาลัยเลย ชื่อส้ม หน้าตาเธอเปรี้ยวดีนะ สมชื่อส้มเลย เป็นต้น ด้วยเคล็ดลับง่ายๆ แค่นี้ คุณจะจดจำคนได้แม่นยำมากขึ้น
จดจำเป็นภาพ
สังเกตไหมว่าเวลาดูหนัง เราจะจดจำเรื่องราวได้ง่ายและแม่นกว่าที่อ่านจากหนังสือ ซึ่งมีลักษณะเป็นตัวอักษรยาวเป็นพรืด เพราะจิตจะเชื่อมโยงสิ่งต่างๆ ให้เป็นภาพหรือแผนที่ การทำ Mind Maps ถือเป็นเรื่องฉลาด แล้วคุณก็นึกคำสำคัญเอาไว้คำหนึ่ง คำที่เมื่อนึกถึงจะเชื่อมเป็นภาพออกมาได้ชัดเจน ลองจดจำทุกอย่างเป็นภาพ แล้วค่อยโยงไปที่เรื่องราวแต่ละเรื่องจะง่ายกว่าจำเป็นตัวอักษรนะ
ออกกำลังกายเป็นประจำ
การออกกำลังช่วยเรื่องการทำงานของสมองส่วน hippocampus ซึ่งทำหน้าที่สื่อสารได้ งานวิจัยของสหรัฐฯ พบว่า การทำงานของสมองส่วนนี้ สัมพันธ์กับช่วงอายุ ยิ่งอายุมาก การทำงานก็จะเสื่อมถอยลง จนเสี่ยงต่อภาวะความจำเสื่อม แต่จากการทดลอง ก็พบว่าชายสูงอายุที่เดินเป็นประจำ สัปดาห์ละ 3 – 4 ครั้ง ครั้งละ 40 นาทีเป็นอย่างน้อย มีแนวโน้มที่สมองส่วน hippocampus จะทำงานได้ดีกว่าคนที่ไม่ได้ออกกำลัง จริงๆ แล้ว ถ้าได้วิ่งวันละ 40 นาที จะเป็นเรื่องที่ดีมาก แต่ถ้าเพิ่งเริ่มต้น แค่เดินก็น่าจะมากพอ
อ่านออกเสียงดังๆ
การอ่านออกเสียงก็เหมือนเป็นการฝึกเทคนิคการจดจำของสมองไปด้วย เพราะเวลาเราอ่านทุกอย่างผ่านทางสายตา มันจะส่งตรงเข้าสู่สมอง แต่ถ้าเราอ่านออกเสียง หูจะช่วยจดจำ ทำให้สมองได้รับข้อมูลจากทั้งสองด้าน เมื่อปากขยับ สมองก็ทำงานไปด้วยเช่นกัน งานวิจัยจากญี่ปุ่นค้นพบว่า การอ่านหนังสือดังๆ เป็นประจำจะช่วยสร้างแรงกระตุ้น ทำให้จดจำได้ดี และช่วยกระตุ้นสมองในหลากหลายพื้นที่ได้ด้วย การเล่นหมากรุก หมากฮอส หรือโซโดกุ ก็ช่วยฝึกและลับสมองได้ดีเช่นเดียวกัน เพราะเมื่อสมองได้คิด ก็จะจำได้มากขึ้น
นอนพัก ผ่อนคลาย อย่าเครียด
ความเครียดจะทำให้สมองตื่นตัว และสับสนวุ่นวาย จนตั้งสติไม่ได้ สังเกตไหม เวลาเครียด แม้แต่ข้อมูลเล็กๆ น้อยๆ เราก็ลืมได้อย่างง่ายดาย เพราะเราไม่มีสมาธิ นอกจากนี้ การนอนหลับพักผ่อนให้เหมาะสมเพียงพอ ก็ช่วยเรื่องความจำได้ดีเช่นเดียวกัน ลองสังเกตดู เวลาที่เราท่องหนังสือก่อนนอน แล้วนอนหลับ เมื่อตื่นมา สมองจะปลอดโปร่งและจดจำได้แม่น ตรงกันข้าม ถ้าหากว่านอนน้อย สมองก็จะไม่ชัดเจน เลือนราง ไม่แจ่มชัด และถ้าหากว่าคุณนอนหลับลึกจนถึงขั้นจดจำความฝันได้อย่างชัดเจนล่ะก็ นั่นหมายความว่าสมองของคุณสามารถประมวลผลข้อมูลได้ดีมากทีเดียว
ใช้ประสาทสัมผัสทั้งห้าช่วย
ถ้าอยากจดจำให้ได้แม่นๆ ก็จงใช้ทุกประสาทสัมผัส ทั้งตา หู จมูก ปาก และผิวหนัง รับประทาน รับฟัง มองเห็น จับต้อง สัมผัส ลงมือทำจริง คนบางคนสามารถจดจำข้อมูลได้ดีจากการรับฟังหรือมองเห็นภาพ ในขณะที่บางคนจะจำได้ดีกว่าถ้าได้ลงมือทำจริงๆ ถ้าอยากจำได้ ก็อย่าแค่ฟังหรืออ่านเฉยๆ แต่ต้องลงมือทำจริงๆ หรือต้องไปพิสูจน์ให้แน่ชัดว่ามันคืออะไรกันแน่ การใช้ประสาทสัมผัสช่วยจะทำให้คุณจดจำได้แม่นยำมากขึ้นอย่างแน่นอน
กินอาหารที่มีโอเมก้าสาม
โอเมก้าสามหาได้จากปลา ไข่ เมล็ดแฟล็กซ์ วอลนัท เป็นต้น สารชนิดนี้เป็นน้ำมันที่ดี จะช่วยพัฒนาสมอง ทำให้จดจำได้มากขึ้น และช่วยเรื่องกระบวนการความจำได้ด้วย ปลาที่เหมาะสมได้แก่ ปลาแซลมอน ปลาทูน่า ปลาซาร์ดีน รับประทานทุกๆ สัปดาห์ ส่วนสิ่งที่ไม่ดีต่อความจำเลยคือ น้ำตาล และแอลกอฮอล์ สังเกตถ้าวันไหนดื่มแอลกอฮอล์มากๆ คุณมักจะจดจำอะไรไม่ได้ สมองพร่าเลือน
น่ารู้ : สมองมีน้ำอยู่ถึง 85 เปอร์เซ็นต์ น้ำจึงจำเป็นต่อสมองและความทรงจำ ถ้าอยากจำได้แม่น ดื่มน้ำสะอาดเป็นประจำวันละ 6 – 8 แก้วเป็นอย่างน้อย หรือหากอายุมากแล้ว ควรรับประทานอาหารเสริมสำหรับผู้สูงอายุเพิ่มเติมเพื่อให้ได้รับสารอาหารครบถ้วน อย่าลืมว่าสารอาหารทุกชนิดมีความจำเป็นต่อการทำงานของสมองและความจำ