เตรียมอาหารให้ผู้สูงอายุอย่างไรให้ถูกใจ ถูกปาก และถูกโภชนาการ

การเตรียมอาหารสำหรับผู้สูงอายุ คือหัวใจสำคัญของการดูแลสุขภาพของท่านให้แข็งแรงยืนยาว เพราะอาหารถือเป็นส่วนหนึ่งที่จะกำหนดทิศทางความแข็งแรงของร่างกายให้เป็นไปอย่างสมบูรณ์แบบที่สุด โดยวัยผู้สูงอายุนั้น ถือเป็นวัยที่มีการเปลี่ยนแปลงมาก ไม่ว่าจะเป็น ทางด้านร่างกายและจิตใจที่มีความเสื่อมถอยสึกหรอลงไปตามอายุขัย อาทิ มีจำนวนฟันที่หร่อยหรอลง จนไม่สามารถเคี้ยวอาหารได้เหมือนปกติ มีประสาทการได้ยินที่เสื่อมถอย ดวงตามองไม่เห็น อีกทั้งการทำงานของประสาทที่เกี่ยวกับการรับรส กลิ่นและสัมผัสก็ด้อยลงไปด้วย เหล่านี้กลายเป็นปัจจัยที่ทำให้ผู้สูงอายุมีความอยากอาหารต่างๆ ลดลง

ดังนั้น ปัญหาของผู้สูงอายุในเรื่องอาหาร จึงมีทั้งปัญหาการรับประทานอาหารไม่ได้ และปัญหาความอยากอาหารที่ลดลง จนไม่เพียงพอกับความต้องการของร่างกาย ซึ่งในท้ายที่สุดอาจทำให้เกิดภาวะขาดสารอาหาร โดยเฉพาะอาหารจำพวกโปรตีน วิตามินและเกลือแร่บางชนิด ทำให้ร่างกายซีด อ่อนเพลีย กระดูกเปราะ และเส้นเลือดฝอยแตกง่าย ในทางกลับกันผู้สูงอายุที่ได้รับอาหารมากเกินไป หรือบริโภคอาหารหวานๆ มันๆมากเกินไป ก็อาจทำให้มีปัญหาจากโรคเบาหวาน หรือไขมันในหลอดเลือดสูง ซึ่งทำให้เป็นโรคหัวใจและความดันโลหิตสูงได้

ด้วยเหตุผลทั้งหมดที่กล่าวมาข้างต้น จึงทำให้การเตรียมอาหารสำหรับผู้สูงอายุนั้น ควรมีวิธีการจัดเตรียมที่แตกต่างไปจากอาหารของคนวัยอื่น เพื่อให้ท่านสามารถได้รับสารอาหารที่ครบถ้วน โดยมีหลักในการจัดเตรียมดังต่อไปนี้

1. ควรดัดแปลงลักษณะของอาหารให้สามารถเคี้ยวได้ง่าย โดยปรุงรสตามความชอบของแต่ละคน แต่ควรจำกัดไม่ให้หวาน มัน เค็มมากจนเกินไป
2. อาจลดปริมาณอาหารในแต่ละมื้อลง แต่เพิ่มจำนวนมื้อให้มากขึ้น พร้อมทั้งจัดแต่งอาหารให้แลดูสวยงามน่ารับประทานด้วยผักสีสันต่างๆ พร้อมทั้งเสิร์ฟอาหารที่เพิ่งทำเสร็จใหม่ๆ เพื่อกระตุ้นความอยากอาหาร
3. นอกเหนือจากการจัดเตรียมอาหารที่หลากหลาย ครบทั้ง 5 หมู่แล้ว ควรให้ผู้สูงอายุดื่มนมสดทุกวัน โดยอาจเลือกเป็นนมแบบพร่องมันเนย แต่เป็นนมสดที่มีแคลเซียมสูง เพื่อป้องกันโรคกระดูกผุ สำหรับผู้สูงอายุบางท่านที่ดื่มนมวัวแล้วท้องเสีย ควรให้ดื่มนมถั่วเหลือง หรือเลือกเป็นเครื่องดื่มธัญญาหารผสมโปรตีนถั่วเหลืองที่มีแคลเซียมสูงแทนก็ได้
4. สำหรับผู้สูงอายุที่มีปัญหาเรื่องของการขับถ่าย ท้องผูก ควรให้ท่านรับประทานอาหารที่มีผักใบเขียวเป็นส่วนประกอบทุกมื้อ โดยอาจนำไปผ่านการต้มให้นุ่มขึ้น หรือดัดแปลงโดยสับให้ละเอียด หรือบดทำเป็นซุปเพื่อให้รับประทานได้ง่าย ซึ่งนอกจากการรับประทานผักจะช่วยให้สามารถขับถ่ายได้ดีขึ้นแล้ว ยังช่วยป้องกันการขาดวิตามินได้อีกด้วย นอกจากผักและผลไม้แล้ว ลองเพิ่มอาหารหรือเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของธัญพืชเต็มเมล็ด ซึ่งเป็นแหล่งของใยอาหารที่ดีช่วยกระตุ้นการขับถ่ายให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น

อาจกล่าวได้ว่า การดูแลจัดเตรียมและดัดแปลงอาหารเพื่อผู้สูงอายุนั้น สามารถทำได้ไม่ยาก เพียงแค่คุณคอยสังเกตการรับประทานอาหารของท่าน เพื่อให้ทราบถึงความชอบ หรือไม่ชอบอาหารชนิดใด ก็จะช่วยให้คุณเตรียมอาหารให้ท่านได้อย่างถูกปาก ถูกใจ และถูกหลักโภชนาการ ซึ่งจะช่วยให้สุขภาพของท่านทั้งแข็งแรง และมีความสุขที่สุดในบั้นปลายของชีวิต