รู้หรือไม่ว่า น้ำหนักตัวที่มากเกินเกณฑ์ของแม่ตั้งครรภ์ นำอันตรายมายังลูกน้อยโดยไม่รู้ตัว
ไตรมาสแรกของการตั้งครรภ์ เป็นช่วงสำคัญสำหรับคุณแม่และเจ้าตัวเล็ก คุณแม่อาจแพ้ท้องมากจนทานอาหารไม่ค่อยได้ ทารกในครรภ์เองก็ยังเติบโตช้า น้ำหนักตัวของคุณแม่ตั้งครรภ์จึงไม่ค่อยเปลี่ยนแปลงมากนัก แต่เมื่อเข้าสู่ไตรมาสที่สอง อาการแพ้ท้องหายไป คุณแม่ทานอาหารได้มากขึ้น จนอาจเผลอทำให้น้ำหนักตัวพุ่งพรวดเกินเกณฑ์ที่เหมาะสมได้
ยิ่งน้ำหนักมาก ยิ่งอันตราย!!
คุณแม่ที่มีน้ำหนักตัวมากมีความเสี่ยงเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์สูง ร่วมกับภาวะความดันโลหิตสูง มีผลข้างเคียงคือทำให้เหนื่อยง่าย ปวดหลังมากขึ้น มีเส้นเลือดขอดปูดโปน และคลอดลำบากเพราะทารกตัวโต อีกทั้งยังอาจทำให้แผลผ่าตัดติดเชื้อ และเกิดภาวะตกเลือดหลังคลอดได้ง่าย
แม่ท้อง ควรหนักเท่าไรจึงจะปลอดภัย?
น้ำหนักที่เหมาะสมของคุณแม่ท้อง คำนวณจากดัชนีมวลกาย คือ น้ำหนักตัวคุณแม่ก่อนตั้งครรภ์ หารด้วยส่วนสูง (เมตร2) แล้วนำค่าที่ได้มาพิจารณาร่วมกับตารางอัตราการเพิ่มน้ำหนักของคุณแม่ในแต่ละไตรมาส ดังนี้ค่ะ
| น้ำหนักน้อย | น้ำหนักปกติ | น้ำหนักเกิน | อ้วน | |
| ค่าดัชนีมวลกายก่อนตั้งครรภ์ (กิโลกรัม/เมตร2) | <18.5 | 18.5-22.9 | 23.0-29.9 | ≥30 |
| อัตราการเพิ่มน้ำหนักในไตรมาสที่ 2 และ 3 (กรัม/สัปดาห์) | 440-580 | 350-500 | 230-330 | 170-270 |
| อัตราการเพิ่มน้ำหนักในไตรมาสที่ 2 และ 3 (กิโลกรัม/เดือน) | 1.8-2.3 | 1.4-2.0 | 0.9-1.3 | 0.6-1.1 |
| น้ำหนักที่เพิ่มขึ้นตลอดการตั้งครรภ์ (กิโลกรัม) | 12.5-18.0 | 11.5-16.0 | 7.0-11.5 | 5.0-9.0 |
การดูแลตัวเองของคุณแม่ท้องมีความสำคัญมาก เพราะการควบคุมอาหารและเฝ้าสังเกตการเพิ่มขึ้นของน้ำหนักตัวที่ดี ช่วยป้องกันไม่ให้มีภาวะอ้วนหลังคลอด โดยมีการเลือกทานอาหารที่เหมาะสมดังนี้ค่ะ
- ทานอาหารให้ครบทุกมื้อ โดยแบ่งเป็นมื้อเล็ก ๆ 4 – 5 มื้อต่อวัน พยายามเคี้ยวอาหารให้ละเอียดทุกครั้ง ช่วยให้ระบบย่อยไม่ทำงานหนักจนเกินไป
- เปลี่ยนมาทานคาร์โบไฮเดรตประเภทขัดสีน้อย อย่าง ข้าวกล้อง ซีเรียลโฮลเกรน แทนแป้ง หรือน้ำตาล ลดอาหารประเภทไขมันและของทอด หันมาปรุงอาหารด้วยวิธีต้ม ย่าง นึ่ง ยำ อบ ตุ๋น ควนทานผักผลไม้ให้ได้วันละประมาณ 300 กรัม ใยอาหารจากผักจะช่วยให้อิ่มท้องนานขึ้นอีกด้วย
- หลีกเลี่ยงอาหารน้ำตาลสูง เช่น น้ำอัดลม ชา ขนมหวานต่าง ๆ หันมาทานผลไม้ที่มีรสหวานน้อย อาทิ ส้ม แอปเปิล สาลี่ ฝรั่ง แก้วมังกร วันละ 2 – 3 ลูก และดื่มน้ำเปล่าบ่อย ๆ
- ลด ละ เลิก อาหารสำเร็จรูป ขนมกรุบกรอบ ของกินเล่นที่มีน้ำตาลและโซเดียมสูง เลือกทานของว่างที่มีประโยชน์อย่าง โยเกิร์ต ผลไม้ ถั่วต่าง ๆ และดื่มนมไขมันต่ำสำหรับหญิงมีครรภ์ วันละ 1 – 2 แก้ว
เมื่อคุณแม่สามารถควบคุมน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน นอกจากจะลดความเสี่ยงต่อโรคเบาหวานแล้ว ลูกน้อยในครรภ์ก็มีสุขภาพแข็งแรงและมีพัฒนาการที่ดีเยี่ยมค่ะ